Zwijgen

Bepaalde herinneringen komen zomaar op, en andere worden getriggerd. Een herinnering die getriggerd werd, kwam vanmorgen spontaan op toen ik de column van Rob Hoogland las. Al jaren had ik niet meer aan de man en zijn diepe stem gedacht, maar opeens was hij er weer: Meneer Beuvens, schoolhoofd van een middelbare school in Rotterdam, een van de vele middelbare scholen die ik met mijn aanwezigheid heb mogen verblijden overigens.

Ik vraag me wel eens af of een docent zich bezig houdt met hoe hij of zij later door de leerlingen herinnerd zou willen worden. Zouden ze daar mee bezig zijn? Ik heb aan een aantal van het peloton leraren dat ik voorbij heb zien komen duidelijke herinneringen, andere weet ik hoegenaamd niets meer van. En bij nadere reflectie zijn mijn herinneringen erg sterk beïnvloed door hoe ik me destijds voelde, door hoe ik de wereld destijds zag. Dat houdt dus in dat mijn herinneringen danig gekleurd zijn, en veel docenten er minder rooskleurig op kunnen staan dan ze feitelijk zouden verdienen, want ik was vooral een ‘Angry Young Man’ back then. Bij Meneer Beuvens echter, herinner ik me vooral twee dingen: zijn grote zwarte André vd Louw-achtige snor en zijn galmende kreet door de gangen: ‘ZWIJGEN!’

Achteraf denk ik aan de man terug als een vriendelijke, maar enigszins strenge man. Als hij door de gangen liep had hij altijd een stapel papieren of boeken onder zijn arm. Ik geloof niet dat ik hem ooit zònder heb gezien, en àls hij rondliep wenste hij stilte in de gangen, doodse stilte.

Raar eigenlijk, dat ik aan Beuvens moest denken door een column die totaal ergens anders over ging, maar ik snap de link wel. Ik vroeg me namelijk af of JP tijdens de ministerraad rond had gelopen met een stapel papieren onder zijn arm toen de vraag van de PVV besproken werd omtrent de kosten van de immigratie. Was het alleen zijn beslissing, of waren ze het er gezamenlijk over eens dat die beerput niet open mag? Ik denk het laatste, want ik zie JP nog niet zo gedecideerd rondlopen. Ik zie wel het gekibbel aan tafel voor me. Ministers en staatssecretarissen die druk debatteren over het wel of niet openbaar maken van de kosten, en een JP die geërgerd kijkend rondloopt en koffie bijschenkt. Zou JP in staat zijn om de zaal in één keer stil te krijgen zoals Beuvens dat kon? In zijn nabijheid begon je als vanzelf al zachter te praten, iets wat JP bij mij in ieder geval al niet afdwingt.
Ik denk trouwens dat het de stemmen van Bos, Hirsch Ballin en Donner waren die de doorslag hebben gegeven, niet die van JP.

Maar wat nu? Los nog even van de vraag of de vraag terecht of opportuun is te noemen, het kabinet bepaalt met deze weigering tot antwoorden de tendens van de discussie over die kosten op een negatieve manier. Door te blijven zwijgen zullen mensen tenslotte denken dat er, blijkbaar, iets te verbergen valt, terwijl we het antwoord eigenlijk allemaal allang weten. Maar door niet te antwoorden wordt niet alleen aan de wortels van de democratie gezaagd, er wordt ook een zéér bedenkelijk precedent geschapen. Nogmaals, los van het feit of de vraag ethisch juist of zelfs maar verantwoord was of niet.

Eberhard van der Laan doet er dus het zwijgen toe, net als wij destijds. Maar of het om dezelfde soort redenen is waag ik te betwijfelen.

07-09-09