Een zéér opmerkelijk berichtje in de krant gisteren. Een aanrijding tussen twee personenauto´s in het Noord-Ierse Newport ontaardde in een scheldpartij en vervolgens in een rechtszaak. De voormalige vrachtwagenchauffeur Michael forythe (55) schold namelijk de andere betrokkene bij de aanrijding, de uit Wales afkomstige Lorna Steele, uit voor ´English bitch´ en dit was voor Lorna aanleiding om Michael voor het gerecht te dagen. Lorna was er namelijk allesbehalve van gediend om voor ´English´ uitgemaakt te worden terwijl haar roots juist in Wales liggen. En van de Welshmen is nu eenmaal bekend dat ze zéér trots zijn op hun eigen identiteit en hun eigen taal en er heel ver in gaan om die te behouden. Toch zou ik eerder verwacht hebben dat Michael zich voor de rechter zou hebben moeten verantwoorden vanwege de benaming ´bitch´. Het is maar wat je belangrijk(er) vind dus..
Toch blijven die nationalistische gevoelens me fascineren. Ikzelf ben er namelijk geenszins mee behept, ik kan mijn thuis vrijwel overal op de wereld maken, maar om me heen zie en hoor ik dagelijks uitingen van trots op de plek van geboorte en afkomst. Mijn allerliefste is trots op het feit dat haar wieg in de Zeeuwse klei stond en als we weer eens die richting opgaan zie ik haar, zodra we op de A58 de provinciegrens passeren, duidelijk opleven. Ze is dan weer heel even ´thuis´, met alle warme gevoelens die daarbij horen. Hier in Eindhoven zie en hoor ik het ook vaak, zeker in de periode rond carnaval. ´Lampegat Rules´ is het dan, zij het dat de verengelsing nog niet zover is doorgedrongen dat het het absurde ´kei gaaf!´ volledig heeft vervangen. Op zich kan ik wel wat met gevoelens over de plek waar je geboren bent. Het voelt er vaak vertrouwd en geeft een gevoel van ´thuis´. Vaak hoort daar ook nog een aparte taal of een apart dialect bij met zijn eigen gebruiken en zegswijzen. Ook prima, maar ik bekijk het toch vanuit een wat groter perspectief. Als ik al iets ben, en daar lopen de meningen ook wel eens over uiteen, dan ben ik in allereerste instantie ´mens´. Een mens ´van vleesch en bloed´ die tracht het mens-zijn te doorgronden en naar beste vermogen uit te bouwen en te ontwikkelen. Ik hoef niet zozeer persé carrière te maken, een zo volledig mogelijk mens zijn vind ik veel belangrijker, wat dat dan ook moge inhouden. En dat streven leidt niet bepaald over de kortste wegen naar het doel, eerder ´the lóóóóóóng way home´ eigenlijk. Maar zou ik beledigd zijn als men mij betichtte van Rotterdamse of Amsterdamse afkomst, terwijl mijn wieg toch echt in die ´mooie stad achter de duinen´ stond? Ik kan me dat echt niet voorstellen. Bovendien heb ik ook nog eens de onhebbelijke gewoonte om, mits ik er voldoende aan wordt blootgesteld, lokale accenten en zegswijzen over te nemen. Een gewoonte waarvan ik me maar al te bewust ben, want het is absoluut nooit en te nimmer de bedoeling om iemand daarmee te kwetsen. Zo heeft de moeder van een goede vriend van mij een allercharmantst Frans accent. In haar gezelschap moet ik echt oppassen om niet ook, met eenzelfde accent, dingen te gaan roepen die ik doorgaans nooit zou zeggen. Maar zodra ik weer een uitdrukking hoor als ´Bij de rode feu rechtsaf..´ moet ik juist stevig op de rem.
Ik heb in mijn leven op veel verschillende plaatsen gewond en heb van al die plekken wel iets opgepikt wat, af en toe, spontaan kan opborrelen in mijn spraakgebruik. Liefst dan nog in het plaatselijke accent. Regelmatig wordt mij dan ook gevraagd waar ik vandaan kom, omdat de mengelmoes die ik spreek blijkbaar niet aan één geografische locatie is toe te wijzen. Het is een unieke mengelmoes geworden die duidelijk blijk geeft van mijn omzwervingen en de mensen die daarin een rol speelden. En daar ben ik nou trots op. Ik ben geen Hagenees, geen Brabo of import-Amsterdammer. Ik ben mezelf, slechts gelardeerd met kruiden uit voornoemde, en nog ontelbare andere streken. Toch hoor ik, als ik naar mijn eigen gezeik luister, juist het Haagse accent boven alles uit. Iets wat mijn vader altijd tot wanhoop kon drijven. Hij kon altijd, vooral tijdens mijn laatste jaren op de middelbare school, precies aan mijn (plat-Haagse) uitspraak horen wie er bij mij in de kamer was. Toch bleef hij steeds ijveren om mij het ABN aan te leren, iets wat maar zéér ten dele gelukt is, net als vele andere pogingen om mij op te voeden. Maar hij heeft de hoop in ieder geval nooit opgegeven.
Dus, als u mij morgen zou vragen wie ik nu eigenlijk ben, zou mijn antwoord kort zijn: ´mezelf!´. Wat dat dan ook precies inhoudt…
02-12-07
