zaterdag 18 oktober 2008

Digitale sporen


De Nationale Parken van Amerika houden hun bezoekers voor dat ze vooral goede herinneringen moeten meenemen en niets anders dienen achter te laten dan hun voetstappen. Alhoewel het verdacht veel lijkt op het vroegere ‘Laat niet als dank voor het aangenaam verpozen, de eigenaar van dit park de schillen en de dozen’, is het een feit dat overal waar we gaan, we een herleidbaar spoor achterlaten, en tegelijkertijd sporen meenemen die ons weer linken aan die bewuste plaats. In de forensische wetenschap wordt dat ‘het principe van Locard’ (1877-1966) genoemd.

Met de opkomst van internet, de laagdrempeligheid van het fenomeen, de steeds beter wordende zoekmachines, en de enorme vlucht die vriendensites zoals Hyves hebben genomen, is er een gevaar ontstaan dat nog veel te weinig onderkend wordt door de vele gebruikers van het internet: het nalaten van digitale sporen.
Vroeger, voor de opkomst van het internet, kon je door bijvoorbeeld simpelweg te verhuizen, een gedane misstap verhullen. De nieuwe omgeving was tenslotte niet op de hoogte van wat je gedaan had en de uitwisseling van nieuws en wetenswaardigheden over grotere afstanden was er nauwelijks, of op z’n minst een heel stuk langzamer dan tegenwoordig. Vandaag de dag is alles namelijk razendsnel terug te vinden en op te roepen vanachter de eigen computer.
Ben je ooit op een feestje vreselijk los gegaan en heb je halfnaakt staan dansen? Als er iemand met een mobiele telefoon met camerafunctie in de buurt was, dan heb je grote kans dat deze escapades ergens op internet te vinden zijn. Als de compromitterende foto’s dan ook nog voorzien zijn van je echte naam, dan kan een ieder die dat wil deze jeugdzonde boven water toveren. Dat hoeft op zich niet ernstig te zijn, maar het wordt een stuk vervelender als een dergelijke jeugdige onbezonnenheid een rol gaat spelen in je latere leven, bijvoorbeeld bij een sollicitatie.
In mijn carrière heb ik honderden sollicitatiegesprekken gevoerd en, in de voorbereiding, dikwijls dankbaar gebruik gemaakt van de mogelijkheden van het internet om achtergrondinformatie over de sollicitant op te zoeken. En soms komen daar opmerkelijke feiten bij aan het licht. Zo ontdekte ik dat een van de mannelijke sollicitanten al eerder in de problemen was gekomen met een werkgever vanwege diefstal, en dat een andere, vrouwelijke sollicitant, een verleden had, inclusief de weinig verhullende foto’s op een persoonlijke internetsite, dat duidde op een nogal losse seksuele moraal. Het eerste geval doet meteen alarmbellen rinkelen en schetst een somberder beeld voor de kansen van die sollicitant dan het tweede geval. Dat speelt zich meer af in de privésfeer tenslotte, maar noopte mij wel om tijdens het gesprek een aantal zéér specifieke vragen te stellen en extra zorgvuldig haar referenties en antwoorden te checken. Uiteindelijk werden beiden niet aangenomen, maar dat terzijde.

Toch kunnen we niet voorzichtig genoeg zijn met wat we doen. Niet alleen in het gewone leven, maar zeker ook met wat we op internet allemaal uitspoken. Een handgeschreven brief, in boosheid geschreven, kan jaren later onverwachts opduiken en tot lastige vragen leiden, maar die kans is stukken kleiner dan het risico dat je loopt als je een dergelijke frustratie digitaal hebt geuit. Zeker als je dat ook nog onder je eigen naam, of gemakkelijk te herleiden pseudoniem hebt gedaan. Legio zijn de voorbeelden van jonge kinderen die achteloos omspringen met personalia, en net zo achteloos persoonlijke informatie prijsgeven als adres en telefoonnummer, waarmee ze een direct gevaar lopen indien dit gebeurde aan personen met, al dan niet, kwade bedoelingen. Ook legio zijn de verhalen van (veelal jonge) vrouwen die meer van zichzelf hebben laten zien voor een webcam dan verstandig was.
Ik vind dan ook dat het niet vaak genoeg gezegd en herhaald kan worden: wees je er continu van bewust dat alles wat je op internet doet ook weer te achterhalen is, hoe onschuldig het op dat moment ook lijkt en hoe veilig je jezelf ook waant in het gezelschap van die ander. Door de relatieve anonimiteit van het internet kan je er nooit honderd procent vanuit gaan dat de persoon aan de andere kant evenzo eerbare bedoelingen heeft als jijzelf. Denk dus altijd goed na voor je überhaupt je camera aanzet en voor je op de entertoets drukt. Zaken die eenmaal op internet staan zijn vrijwel onverwijderbaar, en zullen dus steevast opduiken op juist die momenten dat je dat niet kunt gebruiken, en het argument van een ‘jeugdzonde’ is dan vaak niet afdoende. Internet is een fantastisch medium en een enorme verrijking van onze wereld, mits op een verstandige manier gebruikt en als de verkregen informatie ook met de nodige scepsis wordt bekeken. Bij kanten en boeken vindt er altijd nog een zekere correctie plaats voor informatie wordt vrijgegeven, maar op internet kan een ieder vrijwel straffeloos informatie plaatsen die niet of nauwelijks gecontroleerd of geverifieerd wordt. Daarom is het gebruik van gezond verstand altijd aan te raden bij elke stap die je op de digitale snelweg, en al haar zijwegen en achterafstraatjes, zet. Bedenk altijd dat de buitenwereld een compleet andere doelstelling kan hebben dan jij en handel daarnaar. Alleen op die manier is een bezoek en verblijf in de virtuele wereld voldoende veilig voor nu en voor je eigen toekomst.

18-10-08