Het was gisteren precies veertig jaar geleden dat paus Paulus VI de encycliek Humane Vitae publiceerde. Veertig jaar geleden dus ook sinds het moment dat met die publicatie het voor rooms-katholieken verboden werd om voorbehoedsmiddelen te gebruiken.
Dit trieste jubileum werd door vijftig katholieke organisaties aangegrepen om, middels een advertentie in de Italiaanse krant Corriere della Sera, paus Benedictus XVI op te roepen dit veertig-jarige verbod op te heffen. De organisaties noemen het verbod ´rampzalig voor de armen en machtelozen in de gehele wereld´ die door dit verbod enorme risico´s lopen. Risico´s die zich niet alleen beperken tot ziektes als HIV en AIDS, maar ook op ongewenste zwangerschappen en alle gevolgen van dien, maar zeker ook op onderdrukking en uitbuiting.
De woordvoerder van het Vaticaan deed de advertentie af als ´betaalde propaganda´.
De vraag die zich daarbij opdringt is deze: ´Wat is wijsheid?´ Behalve een retorische vraag is dat ook zeker eentje die het waard is om eens diep over na te denken. Het begrip wijsheid is als volgt te definiëren: ´Wijsheid is de kunst om in alle levensomstandigheden juist te oordelen en te handelen.´ Behalve in de volgorde van éérst denken en dan pas handelen, zit het gevaar hem dan natuurlijk in het woordje ´juist´. Want wat is ´juist´? Wat in een bepaalde situatie als ´juist´ kan worden betiteld, hangt in grote mate af van de beschikbare informatie, het huidige politieke klimaat, de geldende moraal, en de intenties en agenda van de gene die de beslissing moet nemen. Vaak zijn er namelijk nog veel meer factoren van belang bij het nemen van een beslissing dan welke zo op het eerste oog zichtbaar zijn.
Voor het Vaticaan is de bescherming van het (ongeboren) leven zo´n overweging die het uitermate moeilijk maakt om een dergelijk verbod terug te draaien. Sex, en de daaruit voortvloeiende kinderen, behoort te gebeuren binnen het huwelijk en maakt daarmee het gebruik van voorbehoedsmiddelen overbodig. Tenminste, in theorie klopt dat heel aardig. Maar iedereen weet dat theorie en praktijk niet altijd gelijk zijn. In de wereld buiten de veilige muren van het Vaticaan spelen namelijk heel andere zaken een rol. Zo valt te denken aan allerlei medische en economische redenen waardoor het voor een vrouw beter zou zijn om niet nóg meer, of helemaal geen kinderen te krijgen. Ook kan een zwangerschap, die bijvoorbeeld tot stand is gekomen door verkrachting, verregaande gevolgen hebben voor zowel moeder als (nog ongeboren) kind. Afgezien nog zelfs van het sociale stigma dat nog vaak aan verkrachting kleeft.
Kort gezegd komt het erop neer dat er veel, om niet te zeggen héél veel, te zeggen valt voor opheffing van het verbod op het gebruik van voorbehoedsmiddelen. Het geeft vrouwen de namelijk de mogelijkheid om niet voor kinderen te kiezen en zich te richten op haar eigen zelfstandigheid en ontwikkeling, middels scholing of opleiding, en betaald werk. Daarnaast bieden voorbehoedsmiddelen ook een zekere bescherming, voor zowel mannen als vrouwen en indien op de juiste manier gebruikt, tegen allerlei levensbedreigende ziektes die via seksueel contact kunnen worden overgedragen. De ontwikkelingen in Afrika met hele generaties die aan AIDS zijn gestorven en de grote aantallen AIDS-wezen, zouden al motivatie genoeg kunnen zijn. Toch is het plompverloren opheffen van het verbod ook niet bepaald slim. Voorbehoedsmiddelen zouden voor iedereen beschikbaar en toegankelijk moeten zijn, mits voorzien van voldoende en adequate voorlichting over gebruik en risico´s. Daarbij mag ook best een verhaal zitten waardoor mensen aangezet worden tot nadenken over het (nog) niet hebben van seks en / of de situatie waarin ze verkeren. Daar is helemaal niets mis mee en zelfs broodnodig. Of die ´preek´nu een rooms-katholieke signatuur heeft of een medisch-reguliere. Het in stand houden van een dergelijk gebod is, mijns inziens, echt niet meer van deze tijd en inmiddels al lang door de situatie en de ontwikkelingen volstrekt achterhaald. Ik wens paus Benedictus XVI dan ook vooral véél wijsheid toe.
Dit trieste jubileum werd door vijftig katholieke organisaties aangegrepen om, middels een advertentie in de Italiaanse krant Corriere della Sera, paus Benedictus XVI op te roepen dit veertig-jarige verbod op te heffen. De organisaties noemen het verbod ´rampzalig voor de armen en machtelozen in de gehele wereld´ die door dit verbod enorme risico´s lopen. Risico´s die zich niet alleen beperken tot ziektes als HIV en AIDS, maar ook op ongewenste zwangerschappen en alle gevolgen van dien, maar zeker ook op onderdrukking en uitbuiting.
De woordvoerder van het Vaticaan deed de advertentie af als ´betaalde propaganda´.
De vraag die zich daarbij opdringt is deze: ´Wat is wijsheid?´ Behalve een retorische vraag is dat ook zeker eentje die het waard is om eens diep over na te denken. Het begrip wijsheid is als volgt te definiëren: ´Wijsheid is de kunst om in alle levensomstandigheden juist te oordelen en te handelen.´ Behalve in de volgorde van éérst denken en dan pas handelen, zit het gevaar hem dan natuurlijk in het woordje ´juist´. Want wat is ´juist´? Wat in een bepaalde situatie als ´juist´ kan worden betiteld, hangt in grote mate af van de beschikbare informatie, het huidige politieke klimaat, de geldende moraal, en de intenties en agenda van de gene die de beslissing moet nemen. Vaak zijn er namelijk nog veel meer factoren van belang bij het nemen van een beslissing dan welke zo op het eerste oog zichtbaar zijn.
Voor het Vaticaan is de bescherming van het (ongeboren) leven zo´n overweging die het uitermate moeilijk maakt om een dergelijk verbod terug te draaien. Sex, en de daaruit voortvloeiende kinderen, behoort te gebeuren binnen het huwelijk en maakt daarmee het gebruik van voorbehoedsmiddelen overbodig. Tenminste, in theorie klopt dat heel aardig. Maar iedereen weet dat theorie en praktijk niet altijd gelijk zijn. In de wereld buiten de veilige muren van het Vaticaan spelen namelijk heel andere zaken een rol. Zo valt te denken aan allerlei medische en economische redenen waardoor het voor een vrouw beter zou zijn om niet nóg meer, of helemaal geen kinderen te krijgen. Ook kan een zwangerschap, die bijvoorbeeld tot stand is gekomen door verkrachting, verregaande gevolgen hebben voor zowel moeder als (nog ongeboren) kind. Afgezien nog zelfs van het sociale stigma dat nog vaak aan verkrachting kleeft.
Kort gezegd komt het erop neer dat er veel, om niet te zeggen héél veel, te zeggen valt voor opheffing van het verbod op het gebruik van voorbehoedsmiddelen. Het geeft vrouwen de namelijk de mogelijkheid om niet voor kinderen te kiezen en zich te richten op haar eigen zelfstandigheid en ontwikkeling, middels scholing of opleiding, en betaald werk. Daarnaast bieden voorbehoedsmiddelen ook een zekere bescherming, voor zowel mannen als vrouwen en indien op de juiste manier gebruikt, tegen allerlei levensbedreigende ziektes die via seksueel contact kunnen worden overgedragen. De ontwikkelingen in Afrika met hele generaties die aan AIDS zijn gestorven en de grote aantallen AIDS-wezen, zouden al motivatie genoeg kunnen zijn. Toch is het plompverloren opheffen van het verbod ook niet bepaald slim. Voorbehoedsmiddelen zouden voor iedereen beschikbaar en toegankelijk moeten zijn, mits voorzien van voldoende en adequate voorlichting over gebruik en risico´s. Daarbij mag ook best een verhaal zitten waardoor mensen aangezet worden tot nadenken over het (nog) niet hebben van seks en / of de situatie waarin ze verkeren. Daar is helemaal niets mis mee en zelfs broodnodig. Of die ´preek´nu een rooms-katholieke signatuur heeft of een medisch-reguliere. Het in stand houden van een dergelijk gebod is, mijns inziens, echt niet meer van deze tijd en inmiddels al lang door de situatie en de ontwikkelingen volstrekt achterhaald. Ik wens paus Benedictus XVI dan ook vooral véél wijsheid toe.
26-07-08
