Ik ben een denker. Altijd en overal, want mijn grijze cellen staan namelijk nooit stil. En ik kan het ook al niet nalaten om over dingen na te denken en om te proberen antwoorden te vinden op de meest uiteenlopende vragen. Een echte lijn zit daar trouwens niet in want mijn interesses zijn breed en ik vind, zo mogelijk, nog véél meer dingen interessant. Daardoor ook zit mijn hoofd vol met feitjes die slechts af en toe tot nut zijn bij bijvoorbeeld een spelletje Trivial Pursuit. Maar ik zou er niet over peinzen om ermee te stoppen. Ik heb namelijk een onbedwingbare dorst ernaar. Ik wil graag weten hoe iets werkt en waarom het zo werkt. En dan heb ik het niet over de ´inner workings´ van een naaimachine of een automotor. Mijn voornaamste focus ligt bij mensen en (hun) geschiedenis.
Een van de vragen die de mensheid al eeuwen bezig houdt is die naar de zin van het leven. Een vraag die iedereen zich, op één of meerdere momenten in zijn/ haar leven, stelt en waar een heel scala van antwoorden op mogelijk is. En dat gegeven fascineert me ontzettend. Het feit dat we allemaal mensen zijn en toch met zo ongelofelijk veel verschillende definities en antwoorden op die vraag kunnen komen. En daarbij komt nog dat het antwoord gedurende het mensenleven nogal drastisch kan veranderen al naar gelang iemands leven veranderd.
Omdat op deze vraag niet een absoluut goed of fout antwoord te geven is ben ik me ooit gaan verdiepen in filosofie. Filosofie is, volgens de encyclopedie, ´de oudste theoretische discipline die het verlangen heeft en streeft naar kennis en wijsheid´. Het woord filosofie komt oorspronkelijk uit het Grieks en betekent zoveel als ´liefde voor wijsheid´. Nu is filosofie geen empirische wetenschap maar een normatieve, met andere woorden: er is geen bewijs voor een bepaalde theorie. Het gaat in de filosofie vooral om zorgvuldig geformuleerde redeneringen en gedachte-experimenten en, en daarnaast, de zoektocht hiervoor oplossingen te formuleren en tegelijkertijd redeneringen en argumenten te zoeken om deze oplossingen te ondersteunen. Volg je het nog?
Voor mij is juist het aantrekkelijke van filosofie dat er geen goede en foute redeneringen zijn. Als je een bepaalde stelling leest van, bijvoorbeeld, Plato dan kun je het ermee eens zijn of juist helemaal niet. Mits je het kunt onderbouwen natuurlijk en kunt formuleren waarom je het er niet mee eens bent. Maar op persoonlijk vlak hoef je helemaal niet zover te gaan. Veel van de huis-, tuin- en keukenfilosofen die ons land telt, en dat zijn er méér dan je denkt, beoefenen de filosofie louter voor het eigen plezier en voor de eigen persoonlijke groei. Zij hebben geen enkele zin, noch de behoefte, of filosofische verhandelingen te schrijven en of dikke boeken te schrijven. Zij beoefenen hun filosofie in kleine groepjes van vrienden en bediscussiëren vaak een, door een van hen geponeerde, stelling. Ik vind dat discussiëren over allerlei onderwerpen heerlijk om te doen en uitstekende hersengymnastiek. En heel soms leidt het ,ook in dergelijke kleine kring, tot verhitte discussies tussen voor- en tegenstanders. Zo herinner ik me de stelling: ´Een kind ontwikkeld pas een eigen persoonlijkheid aan het eind van de pubertijd´. Een stelling waar ik het absoluut niet mee eens was overigens maar waarover in ieder geval een zeer levendig debat ontstond. En het leukste van die debatten is weer om te horen hoe iemand tot een bepaalde overtuiging is gekomen en hoe die overtuiging is opgebouwd. En daar leer je dan, als individu, elke keer weer van. Er komen namelijk vaak gezichtspunten, invalshoeken en argumenten naar voren waaraan ik zelf nooit gedacht zou hebben maar die voor een ander klaarblijkelijk een wezenlijk onderdeel van het onderwerp vormen. Je krijgt daarmee, als het ware, een zeldzaam kijkje in het denk- en redenatieproces van een ander, met soms een glimp van diens eerdere levenservaringen, die je niet snel ergens anders krijgt. Juist omdat de gedachtegang en de daaruit voortvloeiende conclusies zo zorgvuldig geformuleerd moeten worden.
En mensen zijn , gelukkig, allemaal anders. Ieder heeft zo zijn eigen ´geschiedenis´ en ervaringen en eigen vaardigheden die er weer samen voor zorgen dat de persoon in kwestie zo uniek anders is dan iedereen anders. En daarbij is dan helemaal geen sprake van waardeoordelen of beoordeling. Ieders menig is tenslotte net zo uniek en waardevol als elke andere, zoals elk mens net zo uniek en waardevol is als elke andere.
15-08-07
