Vechtscheiding

Ik vind het nog steeds verbijsterend en schokkend om te zien wat veel gescheiden ouders elkaar, en daarmee hun kinderen, aandoen. Je kunt namelijk wel besluiten om geen partners meer te willen zijn, maar ouders ben en blijf je voor de rest van je leven.

Het zal even voor half elf zijn geweest toen ik langs de plek op de A9 reed waar luttele minuten het Turkse vliegtuig zou crashen. Ik was op weg naar A. om een van mijn beste vrienden te bezoeken. Hij had me een week eerder al gevraagd om langs te komen, maar door het plotselinge overlijden van mijn schoonmoeder lagen mijn prioriteiten eerst elders. Maar vandaag was het zover, en ik was benieuwd wat hij me te vertellen had.

Ik ken P. al ruim 15 jaar en ken hem als een liefdevol en zorgzaam man. P. en ik hebben een bijzondere band die zich niet zo snel laat omschrijven, maar na een aanvankelijk wat rumoerige start, kunnen we nu redelijk met elkaar lezen en schrijven. En het zal een week of wat geleden zijn dat ik sterk het gevoel kreeg dat het niet goed ging met P. en zijn mobiele nummer belde. Als antwoord kreeg ik de voicemail met daarop de mededeling dat hij ziek was. Wat het precies was in de bewoording weet ik nog steeds niet, maar ik wist meteen dat er meer aan de hand was, véél meer. Gelukkig kreeg ik niet veel later zijn vriendin te pakken. Die bevestigde dat er inderdaad een en ander was voorgevallen, en dat P. er even ‘helemaal doorheen’ zat. Wat er dan precies was voorgevallen wilde ze door de telefoon niet zeggen, maar dat het niet goed zat was me overduidelijk.

En gisteren was het dus eindelijk zover. Ruim voor elven belde ik aan en P. liet me binnen. In niets leek de man die de deur voor me opende op de P. die ik zo goed ken. Deze figuur was gebroken, terneergeslagen en volkomen op. Even later kwam, met een dampende mok koffie in de hand het hele verhaal eruit. Er was inderdaad iets voorgevallen en dat had bij P. een diep weggestopt voorval uit zijn jeugd weer opgerakeld. En even kon ik niet bepalen wat ik erger vond, maar naar mate het gesprek vorderde werd die keuze overduidelijk.

Ik weet hoe het voelt als je ouders uit elkaar gaan. Ik weet ook hoe het voelt als dat niet op de meest vriendschappelijke manier gaat. En ik heb er jaren over gedaan om te accepteren dat het soms beter is om uit een gebroken gezin te komen dan erin te leven. Met de kennis en ervaring die ik nu heb begrijp en accepteer ik dat, alhoewel ik nog steeds vind dat het allemaal een behoorlijk stuk minder extreem had gekund. Maar, hoe het ook zij, ook P. is jaren gelden op een aparte manier gescheiden. Precies op het moment dat zij zwanger was van de tweede.

Ook deze scheiding was geen vrolijke. Er was alcohol in het spel, en pillen. Beiden in behoorlijke hoeveelheden. P. raakte door de scheiding de weg een beetje kwijt en kwam in de crisisopvang terecht. Een periode die hem, achteraf, heel veel heeft opgeleverd en heeft gebracht. Want hij kwam in die periode ook zijn latere vriendin tegen. Maar ondertussen mocht hij zijn kinderen niet zien. In die eerste periode wellicht verstandig, mits het ook om die reden was gedaan, maar de ex bleek erg rancuneus. Jarenlang werd P. aan het lijntje gehouden en zelfs ’s nachts lastig gevallen als ze weer eens (te) veel gedronken had. Maar gaandeweg de jaren kwam er toch een omgangsregeling en leerde ik ook zijn twee schatten van kinderen kennen.

En ook al wil ik er zelf geen, ik kon aan P. zien dat hij van zijn kinderen genoot. Van zijn zoon die zo vreselijk op hem lijkt en van zijn dochter die, met haar onbevangen kinderogen, de wereld zo op haar eigen manier bekijkt. En ik zag P. ook groeien in zijn rol als vader. Eerst alleen en later met zijn vriendin. De kinderen waren alles en alle grillen van de ex werden in de flow meegenomen. Meerdere keren stond hij bij zijn ex voor de deur als er weer een crisis was, maar één ding was zeker: in A. hadden de kinderen een veilige en warme thuishaven.

Meerdere keren ging het mis. Dan was er die vreselijk lange tijd dat zijn kinderen van hem werden weggehouden. Ik heb die perioden veelal van nabij meegemaakt. Maar ondanks zijn problemen en ondanks het gemis was P. toch altijd die vriend die er altijd was als ik hem nodig had. En vaak met een klein cadeautje of een grapje. Altijd liefdevol en altijd met zorg uitgekozen. Ook toen ik in het ziekenhuis lag was P. degene die er van de vrienden het vaakst was. Soms alleen en soms met zijn hele gezinnetje.

En nu zat diezelfde P. als een gebroken man tegenover me aan tafel, huilend en vertwijfeld. En allemaal veroorzaakt door een beschuldiging van zijn ex omtrent ‘grensoverschrijdend gedrag’. Hoe langer ik naar zijn verhaal luisterde, hoe duidelijker het plaatje werd. Zijn ex had eindelijk de stok gevonden om mee te slaan en had raak geslagen. Niet dat ik voor één seconde geloof dat er sprake is geweest van ‘grensoverschrijdend gedrag’, maar nu had ze eindelijk een wapen in handen waarmee ze P. diep kon raken. En, of ze het geweten heeft kan ik niet bewijzen, maar die beschuldiging refereerde aan een pijnlijke jeugdherinnering en bracht die weer, net zo pijnlijk, aan de oppervlakte.

Ik zal wel nooit begrijpen waarom mensen elkaar zulke zaken aandoen. Ik kan nog meegaan in het feit dat je met elkaar bent ‘uitgepraat’, om maar eens een eufemisme te gebruiken, want vaak is er allesbehalve sprake van stilte. Tegen een beschuldiging van‘grensoverschrijdend
gedrag’, of dit nu door de dochter of de ex gebeurt, is een man vrijwel machteloos. Het bijbehorende stigma is dermate groot dat, ook als later blijkt dat er helemaal niets aan de hand was (en ik ben ervan overtuigd dat zulks ook hier het geval is!), de zweem van verdenking langdurig blijft hangen. En dat geldt dan niet alleen voor de directe omgeving, ook in de rechterlijke macht zijn voorbeelden te over van vooringenomenheid na zo’n beschuldiging.

Maar het meest vrees ik toch voor de kinderen. Beide zijn in de puberleeftijd en dientengevolge zeer beïnvloedbaar. En alhoewel de moeder aangeeft te handelen in belang van haar kinderen door ze van hun vader weg te houden, vroeg of laat zal dat zich wreken. Dat kan even duren, maar zodra de kinderen op een leeftijd zijn dat ze meerderjarig zijn en zelfstandig gaan bepalen hoe ze tegenover bepaalde gebeurtenissen uit hun jeugd staan, ze het hun moeder ooit kwalijk gaan nemen dat ze hun vader niet meer mochten zien. Bovendien hebben opgroeiende kinderen beide ouders gewoon nodig, de moeder én de vader.

Ik weet niet of de enorme hoeveelheden tekst die ik over P. heb uitgestort effect hebben gehad. Uit het bedanktelefoontje dat ik later op de avond van zijn vriendin kreeg denk ik van wel. Ik kan alleen maar hopen dat ik een aantal zaken duidelijk op een rijtje heb kunnen zetten en heb kunnen aantonen dat een beschuldiging nog niet betekent dat je ook maar iets hebt fout gedaan. Dat het nu deze beschuldiging betrof en niet een andere, een paar weken later. Opgestookt door haar nieuwe partner of niet, het broeide al maanden en het was dus feitelijk wachten op de volgende klap. En die is nu gekomen. P. heeft er echter meer aan om eerst tijd en aandacht aan zichzelf, zijn verleden en zijn thuissituatie te besteden, dan bezig te blijven met zoeken naar antwoorden die er simpelweg niet zijn. Zijn kinderen hebben tenslotte veel meer aan hem als hij zijn eigen zaken weer op een rijtje heeft en daarmee voldoende energie en kracht over heeft om de strijd met zijn ex aan te gaan. En dat is een strijd die zeker gaat komen, al is het juiste tijdstip daarvoor nu nog niet aangebroken.

Via deze weg wil ik P. nog zeggen dat ik voor de volle honderd procent overtuigd ben van zijn onschuld en goede bedoelingen. Ik zal hem dan ook, op alle mogelijke manieren (blijven) steunen in zijn strijd. Of het nu gaat om het verwerken van die vreselijke gebeurtenissen uit zijn jeugd, of het later aangaan van de strijd met zijn ex om zijn kinderen. Ik zal er altijd voor hem zijn, ook al woon ik wat verder weg.

Tot zijn ex zou ik tot slot het volgende willen zeggen: wat je motieven ook mogen zijn: onenigheid over de manier van opvoeden, de hoogte van de kinderalimentatie of jaloezie op de manier waarop P. met jullie kinderen omgaat, dergelijke zaken mag je nooit en te nimmer uitvechten over de ruggen van de kinderen. Dat is een zaak tussen jullie en tussen jullie alleen. De nu geuite beschuldiging raakt kant noch wal en dat weet je. Dat het jouw agenda volgt is alleen maar triest te noemen, maar daarom niet minder onvergeeflijk. Ik hoop dat je inziet dat deze handelswijze verkeerd is en, desnoods via een mediator, weer in gesprek gaat om de verhoudingen zo snel mogelijk weer te normaliseren. Het feit dat jij P. niet meer in je leven wilt hebben betekent nog niet dat je kinderen hun vader dan maar moeten missen, zij houden tenslotte zielsveel van hem. Dat is ronduit egoïstisch en verkeerd. En ooit zul je dat aan je kinderen moeten zien uit te leggen. En hoe denk je dat te doen als je nu al weet, net als je kinderen het weten, dat dit verhaal van geen kanten klopt?

26-02-09