Het gebeurt me niet vaak dat ik gegrepen wordt door een theatervoorstelling. Vaak is het niveau bedroevend, of wordt er ronduit slecht geacteerd. De voorstelling die ik echter vrijdagavond in het Parktheater in Eindhoven mocht bijwonen was van een geheel andere categorie.
Het Spaanse gezelschap ‘La Fura dels Baus’ bracht die avond ‘Boris Godunov’, een voorstelling gebaseerd op de gijzeling in het Dubrovka-theater in Moskou van 23 oktober 2002. Die avond vallen Tjetsjeense zelfmoordcommando’s het theater binnen en gijzelen de bezoekers. Ze eisen de terugtrekking van de Russische troepen uit hun land, en dreigen het theater op te blazen als er niet aan hun eisen wordt voldaan. Als de veiligheidstroepen het theater dagen later binnenvallen met behulp van gas, komen 41 terroristen en 129 gijzelaars bij die actie om het leven.
Experimentele theatergroep ‘La Fura’ uit Barcelona, dat bekend staat om zijn spraakmakende en intense stukken, heeft haar nieuwste voorstelling gebaseerd op die gebeurtenissen. Niet dat de gebeurtenissenexact worden nagespeeld, maar regisseur Alex Ollé wil de toeschouwer laten nadenken over universele thema’s als het gevecht om de macht, het gebruik van geweld om iets voor elkaar te krijgen en corruptie. En daarin slaagt de voorstelling buitengewoon.
Als toeschouwer is deze voorstelling duidelijk afwijkend. De verwachtingen zijn dan ook hoog gespannen. Vooraf is uitgebreid gewaarschuwd dat deze voorstelling ‘levensecht’ is. Het foldertje rept zelfs: ‘Voor mensen die op enige wijze gevoelig zijn voor dreiging, geweld en/of agressie, is een waarschuwing op zijn plaats. De minimumleeftijd is 16 jaar.’
Zodra het doek open gaat lijkt het een voorstelling als alle anderen. Er worden op het toneel scènes gespeeld uit de tijd van de Tsaren, maar reeds na tien minuten wordt de toneelvoorstelling wreed verstoord als gemaskerde en zwaar bewapende mannen de zaal binnenstormen. Er worden verschillende schoten gelost en op strategische plekken in de zaal worden explosieven opgesteld. En héél even besef ik me hoe die theaterbezoekers in Moskou zich moeten hebben gevoeld.
Het zal achteraf een van de weinige momenten zijn dat ik me echt in de voorstelling liet meeslepen. Russen die Spaans spreken, talen die ik beide niet machtig ben, storen erg. Bovendien is er gekozen voor boventiteling, wat òòk erg afleidend werkt. Tel daarbij ook nog eens een tenenkrommende vertaling zonder interpunctie op, met hoofdletters waar ze niet horen, en een onduidelijk onderscheid wie welke zinnen heeft uitgesproken, en de magie is er wel zo’n beetje af.
Heb ik er spijt van dat ik deze bijzondere voorstelling heb bezocht? Nee. Ik hou wel van dergelijk belevingstheater, maar ik zou toch een aantal zaken anders doen. Vind ik dat de voorstelling voldaan heeft aan de verwachtingen die in de media gewekt zijn? Ook niet echt.
Er is duidelijk goed over nagedacht en er is veel liefde en aandacht aan de voorstelling besteed. Maar een invasie van politie verbeelden met één lullig politiegolfje is òòk niet bepaald overtuigend.
Toch staan mijn liefste en ik een paar uur later als andere mensen weer buiten. We hebben geen behoefte aan de slachtofferhulp die aanwezig schijnt te zijn, noch enige aandrang om ons met een verfkwast uit te leven op de muur die speciaal daarvoor is aangewezen. De voorstelling heeft ons beiden toch tot nadenken aangezet, en dat is al véél meer dan van menige voorstelling kan worden gezegd. Onze conclusie is dan ook dat we een speciale avond hebben mogen meemaken, waar het nodige op viel aan te merken. Maar het heeft ons ook weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Er zijn in deze wereld veel groeperingen die er niet voor terugdeinzen om met de inzet van geweld hun ideologie over te brengen of iets gedaan proberen te krijgen. In onze ogen iets wat erg ver van ons bed staat en ook nooit getolereerd zou mogen worden.
Toch kan ik het niet nalaten om in bed er nog eens over na te denken hoever ik zou kunnen gaan in het bereiken van mijn idealen, of het najagen van iets wat ik als rechtvaardig zie. Zou ik geweld kunnen gebruiken? Zou ik in staat zijn onschuldige omstanders voor mijn zaak op te offeren? Zou ik kunnen moorden?
Nog voor de slaap mij overvalt weet ik één ding zeker: ik hoop maar dat ik mezelf nooit voor dergelijke keuzes geplaatst zie. Ik zou dan namelijk best wel eens héél anders kunnen reageren dan ik nu denk.
02-11-09
Geen opmerkingen:
Een reactie posten